Er zijn weinig beroepen waarin goed spreken niet belangrijk is. Of je nu in een winkel werkt en klanten helpt, leidinggevende bent en een team aanstuurt, verkoopgesprekken voert, podcasts opneemt, voor de klas staat of journalist bent, goed spreken is essentieel voor een succesvol resultaat. Alleen is het vaak zo dat we ons niet bewust zijn van de invloed die we hebben door onze manier van spreken.
Met 'goed' spreken bedoel ik effectief, impactvol, succesvol. Het soort spreken waardoor je de aandacht van de ander vasthoudt. Je indruk maakt. Je geloofwaardig en betrouwbaar overkomt. Je kunt overtuigen. Een connectie bouwt. In deze blog leer ik je 5 oefeningen waarmee je jouw spreekstem kunt trainen en je gesprekken gegarandeerd succesvoller zullen zijn. Dit is maar een kleine greep uit oefeningen die je allemaal voor je stem kunt doen. Ik nodig je uit de oefeningen mee te doen, je zou ze zelfs direct morgen op je werk kunnen toepassen!
Oefening 1: Geef je stem steun vanuit je buik
Laten we beginnen bij de basis van een goede spreekstem: de juiste steun vanuit je lijf. Misschien heb je het eens voorbij zien komen, maar ik zeg wel eens dat mensen 'pratende hoofden' zijn. Daar bedoel ik mee dat de stem geen support van uit het lijf krijgt en de stem klein, dun en zwak klinkt. Je stem begint bij je middenrif die aan de onderkant van je longen vastzit. Je middenrif is een grote platte koepelvormige spier precies tussen je buik en je borst. Als je middenrif aanspant tijdens het spreken (en ontspant tijdens het ademhalen) dan krijgt je stem steun vanuit je lijf en klinkt je stem voller, draagkrachtiger en sterker. Als je onderuit gezakt zit, of je staat terwijl je op één heup leunt, kan je middenrif niet actief meedoen met praten. Als je je borst open houdt en je buikspieren vrij kunnen meedoen als jij praat, dan geef je je stem de steun die het nodig heeft.
Zo kun je je middenrif trainen:
Leg je handen in je flanken en blaas uit op een ffff-geluid, alsof je een kaars uitblaast. Voel hoe je flanken 'versmallen' naarmate je meer lucht kwijtbent. Herhaal dit nog eens, maar zorg er nu voor dat je flanken zo langzaam mogelijk 'versmallen'. Houd je flanken breed. Merk je dat je het ffff-geluid nu veel langer kunt volhouden? Dit is de steun die je stem nodig heeft. Probeer het ook eens op een sss-geluid en een uh-geluid.
Oefening 2: Train een flexibele stem
Mensen vinden het alleen interessant om naar je te luisteren als jouw stem flexibel genoeg is om te variëren in toonhoogte. Als jouw spreekstem maar 2 of 3 noten gebruikt om op te praten, zijn mensen geneigd af te haken. Je klinkt dan monotoon en saai, en dus niet prikkelend genoeg voor de breinen van je luisteraar. Denk maar eens aan de muziek die je vaak hoort onder een meditatieve begeleiding. Die muziek is vaak rustig, en per 10 seconden wordt er eens een nieuwe toon aangeslagen. Het doel van deze muziek is dat je hoofd 'uit' gaat staan, en je gaat ontspannen. Dit is juist niet wat je wil als jij aan het woord bent. Dan wil je dat de ander actief luistert en iets doet met wat jij vertelt. Je moet dus intonatie gaan toepassen. Een verschil maken in je stem tussen hoog en laag.
Zo kun je je stem flexibel maken:
Bedenk dat je met je stem cirkel-beweging maakt, zoals op de klok: maak een 'mmm-geluid' en begin met je stem op kwart voor 9. Daarna ga je omhoog naar 12 uur, dan terug naar het midden om kwart over 3, en daarna omlaag naar half 6, en dan weer naar kwart voor 9, enzovoort. Je stem laat een golf-beweging horen. Maak met je stem 3 keer een rondje langs de klok. Probeer direct de steun te geven uit oefening 1! Herhaal dit rondje met je stem ook op een ng-geluid en op een uh-geluid.
Oefening 3: Gebruik je mimiek
Je mimiek is het gebruik van je gezichtsspieren - je mond, je wangen, je ogen, je wenkbrauwen - zij zijn de projector van jouw stemgeluid. Je stemgeluid komt uit je keel, en via je gezicht komt je stem tot uiting. Als je gezicht niet meedoet met jouw spreken (daar bedoel ik mee: je mompelt, je wangen blijven slap, je mond blijft klein en je ogen en wenkbrauwen staan stil), dan komt je verhaal niet over. Dit komt omdat wij communicatie lezen via iemand zijn gezicht. We maken contact met de ogen, lezen uitdrukking in wenkbrauwen en wangen en zien openheid in de glimlach/tanden (als je geen tanden kunt zien lijkt het alsof iemand wat achterhoudt, hij laat letterlijk niet het achterste van zijn tong zien). Ik kan hier nog heel lang over uitwijden, maar ik hoop dat het belang van je gezicht gebruiken duidelijk is ;)!
Zo leer je je mimiek gebruiken: Allereerst is het belangrijk om je bewust te worden van wat je nú met je gezicht doet. Kijk eens een filmpje van jezelf terug van een tijdje geleden. Wat doe je met je wenkbrauwen? Wat doen je ogen? Zit er activiteit in je wangen? Kun je je tanden zien? Bewustwording is de belangrijkste stap naar meer mimiek gebruiken. Het zal namelijk altijd eerst overdreven voelen om je gezicht meer te gebruiken. In deze video laat ik je zien wat het verschil bij mij is als ik mijn gezich wel of niet gebruik. Kijk vervolgens eens in de spiegel en spreek de zin: 'Ik ga proberen meer mimiek in mijn gezicht te gebruiken' op verschillende manieren uit. Kijk eens of je er verschillende emoties aan kan toevoegen. Voelt dat vreemd? Wat is het verschil? Waar kun je dit meer gaan uitproberen?
Oefening 4: leer rustig én snel spreken
Huh? Snel spreken is toch nooit handig? We hebben toch geleerd dat rustig spreken veel overtuigender is. Nee, dat is niet precies hoe het werkt. We zijn geprogrammeerd om alert te zijn op alles wat afwijkt. Zo werkt ons brein nu eenmaal, want het wil ons veilig houden. Als we niets afwijkends horen (iemand spreekt continu langzaam, of iemand spreekt continu snel) dan zijn we niet meer alert. Wil je dus de aandacht vasthouden? Dan moet je je spreekstempo afwisselen.
Zo leer je afwisselen in tempo: Dit is het makkelijkst te oefenen met een tekst. Gebruik een bladzijde uit een goed boek, of een artikel van Nu.nl, en lees deze hardop voor. Vertraag op de zinnen die belangrijk/spannend/persoonlijk zijn, en versnel op de zinnen die algemeen/objectief/situatieschetsend zijn. Denk hier niet teveel over na, je voelt echt wel aan wanneer vertragen logisch is, en wanneer een tekst iets versneld mag. Het doel is niet dat je goed leert voorlezen. Het doel is dat jouw spreekspieren begrijpen hoe je verschil kunt maken tussen langzaam en snel spreken.
Oefening 5: train je articulatie.
Duidelijk en pittig articuleren draagt bij aan je autoriteit en charisma. Hoe duidelijker je spreekt, hoe sneller mensen iets van je zullen aannemen. Goede sprekers doen een warming-up voor hun stem en een warming-up voor hun tong en lippen voordat ze het podium op gaan, zodat alle spieren warmgedraaid zijn voor de show. Een goede, duidelijke articulatie hoor je als de medeklinkers goed worden uitgesproken.
Zo train je jouw articulatie: Spreek elk woord in het rijtje hieronder 3x correct uit, voordat je naar de volgende gaat.
Constitutionalisering
Elektrocardiogram
Internationaalrechtelijk
Antidiscriminatiewetgeving
Verantwoordelijkheidsgevoel
Reproductietechnologie
Onnavolgbaarheid
Microbiologische
Indoctrinatiepogingen
Substantiële
Infrastructuurproject
Thermodynamisch
Kwaliteitscontroleprocessen
Psychosomatisch
Orthopedagogiek
Discriminatievrij
Administratieverantwoordelijke
Constitutioneelmonarchie
Fenomenologisch
Overtuigingskracht
Samenvatting Voor het oefenen van je spreekstem is het belangrijk dat je je stem steun geeft vanuit je buik, dat je stem flexibel genoeg is om te verschillen in toonhoogte, dat je gezicht meedoet in het spreken, dat je tempoverschil kunt maken in je spreken en dat je duidelijk en pittig articuleert.
Benieuwd hoe je jouw spreekstem kunt professionaliseren? Je kunt gratis en vrijblijvend een gesprek met mij plannen om te bespreken wat jij kunt doen om overtuigender, professioneler en sterker over te komen door het trainen van je stem en je presentatie.
Comments