Wat als ik dichtklap als iedereen naar me kijkt?

"En toen stond ik daar, zag ik al die gezichten naar me kijken, en ik wist gewoon niks meer." Er is niets zo vervelend als een black-out krijgen op een podium. Maar dit gebeurt overigens niet alleen maar op een podium, dit kan ook gebeuren tijdens een voorstelrondje, tijdens een vergadering of in een online meet waar je plotseling de beurt krijgt. In deze blog wil ik je tips geven over hoe je de regie terugpakt als je dit overkomt, maar ook hoe je een black-out kunt voorkomen.

Je zenuwstelsel wil je beschermen

Dichtklappen is een reactie van je zenuwstelsel. Jij voelt: ik sta nu vol in de aandacht. Je brein signaleert: gevaar! Niet omdat het echt gevaarlijk is, maar omdat je iets persoonlijks gaat delen, of omdat je het gevoel hebt dat je beoordeeld wordt, of je denkt dat je moet presteren. Zodra er de mogelijkheid is dat jij emotionele schade kan oplopen neemt je (reptielen)brein het over en kiest voor fight, flight of freeze. Tegenwoordig is vechten of vluchten vaak geen optie, dus gaat je brein in freeze-modus.

Gedachten die het net nog even erger maken Dichtklappen is vaak niet alleen het gevolg van 'in the spotlight' staan, maar ook van de gedachten die we daarbovenop leggen:

• “Nu moet ik iets slims zeggen.”

• “Ze gaan merken dat ik zenuwachtig ben.”

• “Als ik het verpest, nemen ze me minder serieus.”
  

Je kunt je voorstellen dat als je lijf al bevroren is, je hoofd nu helemaal niet meer meewerkt.

Wat kun je doen als je dichtklapt?

Ik wil je 3 simpele stappen geven die je kunt meenemen als het een keer voorkomt dat je dichtklapt. Er zijn meer 'trucjes', maar als je brein in freeze-modus is garandeer ik je dat het geen ruimte heeft om ineens aan 8 tips te denken. Dus laten we deze drie eens pakken.

1. Ademen. Letterlijk. Even rustig doorademen. In een freeze-modus stoppen we met ademen. Adem zorgt voor doorstroming en beweging in je lijf, waardoor je motor blijft draaien en je brein actief blijft.
   

2. Benoem het luchtig. Het is helemaal niet erg om te zeggen: 'momentje hoor, ik ben even kwijt waar ik naartoe wilde.' Loop even naar je papier, bekijk de volgende dia, neem een slokje water. Beweging haalt je naar het nu en zorgt ervoor dat je je stresshormonen van de black-out kwijt kunt.
   

3. Pak het ergens weer op. En met ergens bedoel ik letterlijk anywhere. Of je herhaalt een eerder stukje en gaat vanaf daar verder, of je begint bij een nieuw topic en zegt dat je hier later nog even op terugkomt.

Hoe kun je een black-out voorkomen? Het liefst wil je je verhaal zo relaxed en vloeiend mogelijk vertellen. Dus hoe kun je jezelf zó voorbereiden dat de kans op een black-out aanzienlijk kleiner wordt? Ik geef je 3 tips.

1. Visualiseer het moment op voorhand. Doe je ogen dicht en visualiseer dat je daar staat, je verhaal doet, mensen aankijkt. Je brein kent het verschil tussen realiteit en fantasie niet, dus voor je brein heb je de situatie al eens beleefd. Hierdoor zal het op het moment zelf een stuk minder spannend zijn.
   

2. Als je een presentatie moet geven: ken je verhaal dan niet alleen met je hoofd, maar met je lijf. Zorg dat je je verhaal thuis hardop eens gedaan hebt, met handgebaren en beweging en al. Zorg dat het verhaal in je spiergeheugen komt en dat je lijf weet wat het moet verwachten. Je zult zien dat je lijf op het moment supreme vanzelf weet wat het moet doen.
   

3. Zet een hele duidelijke intentie voor jezelf voorafgaand aan je spreek-moment. Niet iets wat je moet, maar iets wat je wíl. Hier een paar voorbeeldjes: - Ik wil mijn verhaal duidelijk overbrengen. - Ik wil contact maken met mijn publiek. - Ik wil dat mijn publiek iets waardevols meegeven. - Ik wil gewoon mijzelf laten zien.

   - Ik wil plezier hebben in mijn verhaal.

   
   

Tot slot

Iedereen klapt wel eens dicht. We zijn gewoon mens, en soms neemt ons brein het even over. Het is niet gek, zwak of onprofessioneel. Je brein wil je - hoe onhandig soms ook - gewoon beschermen. Wees dus mild naar jezelf als dit gebeurt.