Je stem is een belangrijk onderdeel in je communicatie. Niet alleen omdat je stem ervoor zorgt dat je jezelf duidelijk kan maken in woorden en klanken, maar ook omdat je stem bepaalt of iemand jou gelooft en aardig vindt.
Ja, al in jouw eerste 'hallo' bepaalt de ander of hij jou vertrouwt en of hij jou leuk vindt. Jouw stem is dus nogal bepalend voor jouw eerste indruk. Meer over dit onderzoek lees je hier. Je stem trainen, zodat je leert spreken met meer leiderschap en overtuiging, kan dus absoluut geen kwaad. In deze blog geef ik je een paar fijne en makkelijke oefeningen om je stem mee te trainen.
(Het trainen van je stem heeft nog veel meer voordelen, waarover ik in een eerdere blog schreef. Alles daarover lees je hier.)
Je stem trainen Belangrijk om te weten bij het trainen van je stem is dat een ontspannen stem het altijd wint van een gespannen stem. We luisteren namelijk niet graag naar stemmen die gespannen of geknepen klinken. Omdat we de ander altijd spiegelen via onze spiegelneuronen en daar zelfs de emotie voelen die de ander voelt, zorgt zo'n stem ervoor dat we ons niet op ons gemak gaan voelen. We kunnen zelfs dezelfde spanning in onze keel voelen als de stem waarnaar we luisteren. Om prettig naar iemand te kunnen luisteren willen we dus graag dat de stem waarnaar we luisteren ontspannen klinkt.
Oefening 1 - spreken met de juiste hoeveelheid lucht.
Adem eens hoog in, houd je adem vast en tel eens hardop tot 10. Hoor hoe je stem geknepen klinkt én voelt. Blaas hierna eens helemaal uit, adem niet opnieuw in en tel nog eens hardop van 1 tot 10. Wat valt op? Je stem klinkt lager en meer ontspannen.
Wat we vaak doen is spreken op veel te veel lucht. Voor het zingen van lange noten heb je best wat lucht nodig, maar voor het spreken is dat niet zo. Je hoeft niet veel in te ademen voordat je kunt beginnen met spreken. Sterker nog: je hebt altijd genoeg lucht in je longen. Je hebt het net gemerkt: zelfs als je denkt dat je helemaal 'leeg' bent kun je nog rustig tot 10 tellen.
Check dus altijd bij jezelf: ben ik met teveel (lucht)druk aan het praten?
Oefening 2 - hoog en laag kunnen spreken.
We luisteren het liefst naar een stem waar contrast te horen is tussen hoog en laag. Weinig contrast in toonhoogte maakt dat iemand monotoon klinkt. Niemand spreekt overigens volledig monotoon, want dat zou betekenen dat - je - altijd - op - één - toon - praat - zoals - robots - dat - doen. Maar sommige mensen maken zó weinig onderscheid in toon, dat ons brein lui wordt en afdwaalt. We luisteren niet meer.
Om contrast te kunnen maken met je stem is het belangrijk dat je stem flexibel genoeg is om hoog en laag te kunnen spreken. Oefen hiervoor op een /NG/-klank zoals in het woord 'zing', en maak daarmee een sirene. Begin laag, ga helemaal omhoog met je stem, daarna helemaal omlaag met je stem, weer omhoog, en weer omlaag totdat je leeg bent. Haal ontspannen (laag) adem bij je buik en herhaal de sirene nog eens. Doe deze oefening de komende dagen een aantal keer en je zult merken dat je steeds hoger en lager kunt. In je spreken wordt het daardoor makkelijker om grotere intonatie te gebruiken!
Oefening 3 - hard en zacht kunnen spreken. Datzelfde contrast willen we ook graag horen in volume. Als iemand continu op eenzelfde volume spreekt, haken we af. Waar je in de vorige oefening hebt geoefend met verschil maken in toonhoogte, ga je met deze oefening je volume aanpassen. Wat je hiermee (eigenlijk) traint is de dikte van de massa van je stemplooien. Je stemplooien zijn twee spiertjes die tegen elkaar aan trillen als je spreekt. De dikte waarmee die twee spiertjes tegen elkaar aantrillen bepaalt de luidheid van de klank.
Voor deze oefening maak je een /aa/-klank. Begin deze klank zacht, waarbij je stem nog nét hoorbaar is. Vervolgens maak je die toon luider, naar een voor jou 'normaal' volume op op te spreken. Let op dat je toonhoogte steeds hetzelfde blijft, en dat je niet omhoog gaat met je stem als je luider wordt. Vervolgens wordt je nog luider, en nog luider, en daarna ga je weer terug naar een normaal volume, en weer terug naar een kleine, bijna niet hoorbare klank. Dat ziet er een beetje als volgt uit:
hhhaaaaaaaaaaAAAAAAAAAaaaaaaaaaaahhhhh
Kijk of het lukt om steeds dezelfde toon aan te houden, maar wel in volume te veranderen. Houd steeds je schouders ontspannen en adem rustig in, zo zorg je ervoor dat je niet gaat knijpen.
Dan is er nog verschil tussen het trainen van je stem en het trainen van je spreektechniek. Je stem is de klank die je produceert vanuit je hals, je spreken is het geheel van tempo, articulatie en uitspraak, ritme en intonatie waar je jezelf in kunt trainen, waardoor je boodschap meer gewicht en overtuiging krijgt. Ook hierin speelt het aanbrengen van contrast weer een grote rol.
Lijkt het je leuk om eens te onderzoeken wat stemcoaching voor jou kan betekenen? Je kunt een gratis intakegesprek inplannen via de knop hieronder!